Ο ήρωας των Απάτσι

   Ο Geronimo (ή Goyaale όπως ήταν το ινδιάνικο όνομά του το οποίο σημαίνει "αυτός που χασμουριέται") έζησε από τις 16/6/1829 μέχρι τις 17/2/1909. Ήταν σημαντικός αρχηγός των Bedonkohe Apache ο οποίος πολέμησε για αρκετές δεκαετίες στη διάρκεια των πολέμων των Απάτσι κατά των ΗΠΑ και του Μεξικού που προσπαθούσαν να επεκταθούν παίρνοντας γη που ανήκε στις διάφορες φυλές των Απάτσι. Το "Τζερόνιμο" ήταν το όνομα που του αποδόθηκε σε μια μάχη με Μεξικανούς στρατιώτες. Το Τσιρικάουα όνομά του συχνά αποδίδεται σαν Goyathlay ή Goyahkla στα αγγλικά.
   Μετά από μια επίθεση Μεξικανών στρατιωτών το 1858, στη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν η μητέρα του, η γυναίκα του και τα τρία του παιδιά ο Τζερόνιμο εντάχθηκε σε επιθέσεις εκδίκησης κατά των Μεξικανών.  Κατά τη διάρκεια της καριέρας του ως πολέμαρχος ήταν διάσημος για τις συνεχείς επιδρομές που πραγματοποιούσε σε Μεξικανικές επαρχίες και τις πόλεις τους και αργότερα ενάντια σε Αμερικανικές τοποθεσίες στην Αριζονα, το Νέο Μεξικό και το δυτικό Τέξας.
   Τελικά εγκαταστάθηκε σε καταυλισμό. Το 1876 όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε να εκτοπίσει τη φυλή του από την πατρογονική του γη, δηλαδή από τη σημερινή πολιτεία του Νεου Μεξικόυ, Ο Τζερόνιμο επανέλαβε τις επιδρομές του κατά των Αμερικανών. Τον Μάρτιο του 1886 συλλαμβάνεται από τον στρατηγό Τζορτζ Κρουκ και αναγκάστηκε να συνάψει συνθήκη σύμφωνα με την οποία φυλή του θα μετακινούνταν σε περιοχές της Φλόριντα. Μόλις δυο μέρες μετά ο Τζερόνιμο δραπετεύει και ξαναρχίζει τις πολεμικές επιχειρήσεις. Το Σεπτέμβριο του 1886 μετά από μια επίμονη καταδίωξη ο Τζερόνιμο παραδόθηκε στον στρατηγό Μάιλς. Σαν αιχμάλωτος πολέμου και σε μεγάλη ηλικία έγινε διασημότητα και εμφανιζόταν στα πανηγύρια, αλλά δεν του επιτράπηκε ποτέ να ξαναγυρίσει στον τόπο γέννησής του. Αργότερα μετάνιωσε την παραδόσή του και ισχυρίστηκε ότι οι όροι που είχε θέσει δεν τηρήθηκαν.  Το 1906 εκδόθηκαν τα απομνημονεύματά του με τον τίτλο "Ιστορία της ζωής του Τζερόνιμο". Πέθανε το 1909, από επιπλοκές από πνευμονία (είχε πέσει από το άλογό του και εμεινε όλο το βράδυ έξω στο κρύο μέχρι να τον βρούνε), στο Οχυρό Σιλλ στην Οκλαχόμα, που ήταν και ο τελικός τόπος εκτοπισμού του (είχαν προηγηθεί η Φλόριντα και η Αλαμπάμα). Η φυλή του είχε εγκατασταθεί σαν αγρότες, ενώ ο Τζερόνιμο είχε ασπαστεί τον χριστιανισμό.
   Παρά τον αναγκαστικό συμβιβασμό του ο Τζερόνιμο παρέμεινε ένα θρυλικό σύμβολο του αγώνα των αυτοχθόνων αλλά και του διεθνούς επαναστατικού κινήματος γενικότερα
   Από κινηματογραφικής πλευράς, το 1962 έχουμε το Τεκνικολόρ γουέστερν "Τζερόνιμο"  σε σκηνοθεσία Άρνολντ Λέιβεν ( ο οποίος ήταν και ένας από τους παραγωγούς αλλά και τους σεναριογράφους). Η διανομή ήταν της Γιουνιβέρσαλ. Στο ρόλο του Τζερόνιμο ο Τσακ Κόνορς. Η ταινία ακολουθεί χαλαρά τα γεγονότα που οδήγησαν στην σύλληψη και την τελική παράδοση του Τζερόνιμο το 1886. 

τρέιλερ της ταινίας

   Το 1993 έχουμε την ταινία Geronimo: An American Legend σε σκηνοθεσία Γουόλτερ Χιλλ, με τους Γουές Στούντι (Τζερόνιμο), Τζέισον Πάτρικ (υπολοχαγός Τσάρλς Μπ. Γκέιτγουντ), Τζην Χάκμαν (υποστράτηγος Τζωρτζ Ρ. Κρουκ) , Ρόμπερτ Ντυβάλ (Αρχηγός των Ανιχνευτών Αλ Σίμπερ) και Ματ Ντέιμον (ανθυπολοχαγός Μπρίττον Ντέιβις).

   Και αυτή η ταινία ασχολείται με τα γεγονότα που οδήγησαν στη σύλληψη του Τζερόνιμο το 1886. Οι Απάτσι με απροθυμία εγκαθίστανται σε εγκεκριμένο από την κυβέρνηση καταυλισμό. Δε μπορούν όμως όλοι να προσαρμοστούν στη ζωή του καλλιεργητή καλαμποκιού και ειδικά ο Τζερόνιμο δεν ησυχάζει. Σπρωγμένος στα άκρα από τις μη τηρηθείσες κυβερνητικές υποσχέσεις και τις περριτές ενέργειες, ο Τζερόνιμο μαζί με μόλις τριάντα πολεμιστές ηγείται ομάδας επίθεσης, γελιοποιεί την κυβέρνηση διαφεύγοντας τη σύλληψη, διεκδικώντας αυτά που ανήκουν στη φυλή του. 

   Η ταινία έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ ηχοληψίας. Δεν αποτέλεσε εισπρακτική επιτυχία ενώ και οι κριτικοί την υποδέχθηκαν με ανάμεικτα συναισθήματα. Έγινε όμως δεκτή με ενθουσιασμό από τις ομάδες των Αυτοχθόνων Αμερικανών.

(τρέιλερ της ταινίας)

   Χάρη σε μια ταινία του 1939 σχετικά με τον Τζερόνιμο, οι Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές παραδοσιακά φωνάζουν "Τζερόνιμο" για να δείξουν ότι δε φοβούνται να πέσουν από το αεροπλάνο.

http://en.wikipedia.org/wiki/Geronimo
Εγκυκλοπαίδεια Δομή τόμος 28 σελ. 570
Geronimo (1962 film)
/Geronimo: An American Legend