Βραδιά κινηματογράφου και μουσικής στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

     Μια μοναδική βραδιά κινηματογράφου και μουσικής διοργανώνει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών, την Τετάρτη 7 Μαρτίου, στις 8 30 το βράδυ. στην αίθουσα "Νίκος Σκαλκώτας".
     Στα πλαίσια του "Κύκλου Μπρεχτ" που διοργανώνεται στο Μέγαρο, θα προβληθούν δυο βωβές ταινίες, (αυθεντικές της χρυσής εποχής του Βερολίνου), που συγκαταλέγονται στις 100 καλύτερες του γερμανικού  κινηματογράφου.
     Πρόκειται για τις ταινίες: «Menschen am sonntag» – «Άνθρωποι την Kυριακή», Γερμανία, 1929-1930, διαρκείας 70 λεπτών και "Τα μυστήρια ενός κουρείου"  «Die mysterien eines frisiersalons» Γερμανία 1922-23. διάρκειας 25 λεπτών, το σενάριο υπογράφει ο Mπέρτολτ Mπρεχτ, η σκηνοθεσία είναι του Eριχ Eνγκελ και παίζει ο κωμικός Kαρλ Bάλεντιν.
   Και τις δυο ταινίες θα συνοδεύει ζωντανή μουσική, (όπως γινόταν τότε, πάνω ή κάτω στη σκηνή, με την οθόνη να δείχνει τη δράση και τη μουσική να σχολιάζει!) από τον Μηνά Αλεξιάδη ο οποίος  θα παίξει επί τόπου δικές του συνθέσεις ηλεκτρονικής μουσικής, μεταφέροντας τους θεατές στον μεσοπόλεμο και στο Bερολίνο λίγο πριν από τη μεγάλη καταιγίδα. Ο Μηνάς Αλεξιάδης είναι διπλωματούχος σύνθεσης του Πανεπιστημίου Robert Schumann του Nτίσελντορφ, πτυχιούχος της Nομικής Σχολής και διδάκτωρ μουσικολογίας του Τμήματος Mουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Aθηνών, όπου είναι σήμερα αναπληρωτής καθηγητής (όπερα - μουσικό θέατρο) στο Tμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Aθηνών.
      

    
                                                             Άνθρωποι την Κυριακή

       Οι "Άνθρωποι την Κυριακή"  είναι ένα βωβό δράμα σκηνοθετημένο από  τους Κουρτ και Ρόμπερτ Σιόντμακ ( Curt and Robert Siodmak) και σενάριο από τον Μπίλλυ Γουάιλντερ (Billy Wilder). Παρακολουθεί τις ζωές μιας ομάδας Βερολινέζων, μια καλοκαιρινή μέρα κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου. Χαιρετιζόμενο ως ένα ιδιοφυές έργο, αποτελεί ένα πιλοτικό φιλμ όχι μόνο για την εξέλιξη του γερμανικού κινηματογράφου αλλά και του Χόλυγουντ. Εκτός από τους αδερφούς Σιόντμακ και τον Γουάιλντερ,    το φιλμ περικλείει  τα ταλέντα των Έντγκαρ Ούλμερ  (Edgar G. Ulmer) (παραγωγός) Φρεντ Τσίνεμαν (Fred Zinneman) (κινηματογραφία) και ο Γιουτζεν Σιούφταν (Eugen  Schüfftan)  , που ανέπτυξε την ομώνυμη μέθοδο για το "Μετρόπολις" δυο χρόνια νωρίτερα.

    Το φιλμ έχει τον υπότιτλο "ένα φιλμ χωρίς ηθοποιούς" και κινηματογραφήθηκε σε μια σειρά Κυριακών, το καλοκαίρι του 1929. Οι ηθοποιοί ήταν ερασιτέχνες των οποίων οι δουλειές ήταν αυτές που παρουσιάζονται στο φιλμ - οι τίτλοι έναρξης πληροφορούν το κοινό ότι αυτοί οι ηθοποιοί  επέστρεψαν όλοι στις κανονικές εργασίες τους μέχρι τη στιγμή που προβλήθηκε το φιλμ στις 4 Φεβρουαρίου 1930. Ήταν μέλη μιας κολλεκτίβας από νεαρούς Βερολινέζους που έγραψαν και παρήγαγαν το φιλμ οι ίδιοι, με ένα περιορισμένο προυπολογισμό

    Οι "Άνθρωποι την Κυριακή" είναι αξιομνημόνευτο σαν φιλμ όχι μόνο για την απεικόνιση της καθημερινής ζωής στο Βερολίνο λίγο πριν ο Χίτλερ γίνει καγκελάριος, αλλά και για το ότι αποτελεί πρώιμη δουλειά του μελλοντικού σεναριογράφου/σκηνοθέτη του Χόλλυγουντ Μπίλλυ Γουάιλντερ (Billy Wilder) πριν να μετακομίσει στις Η.Π.Α. για να γλυτώσει από τη Χιτλερική Γερμανία. (Η μητέρα του, η γιαγιά του και ο πατριός του εξολοθρεύτηκαν όλοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς). Το φιλμ αποτελεί επίσης το σκηνοθετικό ντεμπούτο των αδερφών Σιόντμακ. Ήταν παραγωγή του Σέιμουρ Νέμπενζαλ, (Seymour Nebenzal), ξαδέρφου των Σιόντμακς, του οποίου ο πατέρας Χάινριχ, έβαλε τα κεφάλαια για να γυριστεί η ταινία. Αυτό ξεκίνησε μια τριαντάχρονη φιλική συνεργασία ανάμεσα στον Νέμπενζαλ και τον Γουάιλντερ.

  

(Ολόκληρη η ταινία)

(Η μουσική επένδυση που ακουγεται στην ταινία είναι φυσικά κατά πολύ μεταγενέστερη)

Τα μυστήρια ενός κουρείου

ο κουρέας κρατά το κεφάλι του Καρλ Βαλεντίν

     «Tα μυστήρια ενός κουρείου» είναι κωμικό γερμανικό σλαπστικ (τύπος κωμωδίας που περιλαμβάνει υπερβολική βία και δραστηριότητες που μπορεί να υπερβαίνουν τα όρια της κοινής λογικής) φιλμ 33 λεπτών γραμμένο από τον Μπέρτχολντ Μπρεχτ (Berholt Breht) και σε σκηνοθεσία Έριχ Ένγκελ (Erich Engel) ενώ πρωταγωνιστούν ο κωμικός των καμπαρέ του Μονάχου Καρλ Βαλεντίν (Karl Valentin) και ο σπουδαίος θεατρικός ηθοποιός Έργουιν Φάμπερ (Erwin Faber). Το φιλμ αποτελεί τη μοναδική κινηματογραφική δουλειά που έκανε ο 25χρονος τότε Mπρεχτ, ειδικά για να παίξει ο Καρλ Βαλεντίν, ο κορυφαίος κωμικός της Bαϊμάρης, τον οποίο ο Μπρεχτ συνέκρινε με τον Tσάρλι Tσάπλιν. 

    Όπως λέγεται, ο Μπρεχτ δεν έκανε ένα πλήρες σενάριο, αλλά μάλλον παρουσίασε "σημειώσεις " και "μέρη ενός χειρογράφου" (σύμφωνα με τον Φάμπερ), για αυτού του είδους βωβού φιλμ και σκόπευε οι ηθοποιοί να αυτοσχεδιάσουν τη δράση. Αν και το φιλμ δε θεωρήθηκε επιτυχία από κανένα μέλος της δημιουργικής ομάδας, και κατά συνέπεια δε δόθηκε ποτέ στο κοινό ως φιλμ που στόχευε στο κέρδος, έχει αναγνωριστεί και καθιερωθεί, από την ανακάλυψή του στη δεκαετία του 1970 στα αρχεία της Μόσχας, σαν ένα από τα 100 πιο σημαντικά γερμανικά φιλμ όλων των εποχών.

     Εκτός από τους Μπρεχτ και Βαλεντίν στο σενάριο και τον Ένγκελ στη σκηνοθεσία , σ΄αυτό το "μικρό αστείο" όπως σκόπευε να ο Μπρεχτ να γίνει η ταινία όσο τη δημιουργούσε (σύμφωνα με τον Φάμπερ) πήραν μέρος οι εξής ηθοποιοί:
       ο Καρλ Βαλεντίν, ο Λιεσλ Καρλσταντ (Liesl Karlstadt) συνεργάτης του Βαλεντίν στο καμπαρέ, ο Εργουιν Φάμπερ, κορυφαίος θεατρικός ηθοποιός της εποχής και ο σταρ σε τρία θεατρικά έργα του Μπρεχτ, ο Μαχ Σρεκ (Max Schrek) ο μετέπειτα σπουδαίος κινηματογραφικός πρωταγωνιστής σε έργα όπως ο Νοσφεράτου (5 Μαρτίου έκλεισαν 90 χρόνια από την πρώτη προβολή του) ο κωμικός ηθοποιός Τζόζεφ Αϊχάιμ (Josef Eichheim), ο ηθοποιός χαρακτήρων Κουρτ Χόργουιτζ (Kurt Horwitz), η ηθοποιός Καρόλα Νέχερ (μετέπειτα πρωταγωνίστρια στο Χάππυ Εντ του Μπρεχτ και στο ρόλο της Πόλλυ στην κινηματογραφική μεταφορά της Όπερας της πεντάρας) και η καλλιτέχνης του καμπαρέ (και σύζυγος του στιχουργού Φρήντριχ Χολλαέντερ) Μπλαντίν Έμπινγκερ (Blandine Ebinger).  Το γκρουπ αυτοσχεδίασε μια σειρά απο κωμικές και κοροιδευτικές ρομαντικές σκηνές  που περιέχουν αρκετά σκληρά αστεία που σύμφωνα με ένα κριτικό θα έκαναν τον WC Fields να ζηλέψει.
   Η υπόθεση της ταινίας περιστρέφεται γύρω από τον Δρ. Μόρας (Φάμπερ) που επισκέπτεται ένα κουρέα (Βαλεντίν), ο οποίος κατά λάθος τον ξυρίζει έτσι που να μοιάζει με κινέζο.

   "Τα μυστήρια ενός κουρείου" (Φάμπερ- Βαλεντίν) - λάθος στο ξύρισμα

                                       http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/

       Ο κουρέας μετά από λάθος κόβει το κεφάλι του ανταγωνιστή του Μόρας, (φωτογραφία μετά τον τίτλο), το οποίο ράβεται ξανά στη θέση του από τη βοηθό του κουρέα (Έμπινγκερ) και τελειώνει με μια ξιφομαχία "Την Μονομαχία" στην οποία ο Φάμπερ είναι θριαμβευτής (στην πραγματικότητα σώζεται από το κορίτσι) και η Έμπινγκερ και ο Φάμπερ φιλιούνται σε ένα χάππυ έντινγκ σε ένα μυστηριώδες Σενεγαλέζικο Σαλόνι. 

    Το φινάλε με τον Φάμπερ και την Έμπινγκερ που φιλιούνται απεικονίζει μια από τις πρώτες χρήσεις  από πλευράς Μπρεχτ, των κοροϊδευτικών ρομαντικών "χάππυ έντινγκς" που θα αποτελούσαν την υπογραφή του έργου του Μπρεχτ σε όλα τα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

    Ένας κρτικός πολύ σωστά αποκάλεσε αυτό το μικρού μήκους φιλμ "ντανταϊστικό παραλογισμό, συνδυασμένο με κλοουνικό σλάπστικ" ενώ ένας άλλος κριτικός το αποκάλεσε "Ο Καρλ Βαλεντίν συναντά το νταντά και τους αδερφούς Μαρξ

(ολόκληρη η ταινία)

Πηγές

1) Ελένη Μπίστικα, Καθημερινή 03-03-2012
2) http://en.wikipedia.org/wiki/People_on_sunday
3) http://en.wikipedia.org/wiki/Mysteries_of_a_Barbershop