Ένα αφιέρωμα στο Βασίλη Βαφέα από τη Νέα Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ENA ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΦΕΑ

     Η Νέα Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας/Filmhouse σε συνεργασία με την κοινωφελή επιχείρηση ΦΑΡΙΣ και το Δημοτικό Ωδείο Καλαμάτας συνδιοργανώνουν τριήμερο αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Βασίλη Βαφέα.

Την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου  στις 20:00 μ.μ., στο Εργατικό Κέντρο Αίθουσα Θόδωρος Αγγελόπουλος θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση αφιερωμένη στη συνεργασία του σκηνοθέτη  με τον σουρεαλιστή  ζωγράφο και περφόρμερ Γρηγόρη Σεμιτέκολο.

Στην εκδήλωση θα προβληθεί η ταινία του Βασίλη Βαφέα «Κοσμικό Ανατομείο», ενώ η γνωστή πιανίστρια Νέλλη Σεμιτέκολο  θα παίξει στο πιάνο, κλασσικά έργα που ακούγονται στην ταινία ερμηνευμένα από την ίδια..

    Το «Κοσμικό Ανατομείο» (1993) είναι μια ταινία αφιερωμένη στη διαδικασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, - από τη σύλληψη στην πραγμάτωση και τέλος στην επικοινωνία με το κοινό - μια πορεία που από το πένθος οδηγεί στην ανάσταση, Πρόκειται για μια σουρεαλιστική, ποιητική ταινία που αντιπαραθέτει τους δύο κόσμους, αυτόν ενός πρωτοποριακού καλλιτέχνη του Γρηγόρη Σεμιτέκολο  με τον κόσμο των κατοίκων ενός παραμεθόριου νησιού, της Σάμου,  όπου ο πρώτος αποφασίζει να παρουσιάσει ένα εικαστικό δρώμενο. Αυτοί οι δύο κόσμοι, αν και φαινομενικά είναι αντίθετοι, μέσα από τη διαδικασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας και έκφρασης συνυπάρχουν και εναρμονίζονται.

Πρωταγωνιστούν : Γρηγόρης Σεμιτέκολο, Νεφέλη Ανθοπούλου

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Κοσμικό Ανατομείο - Νίκος Φενέκ Μικελίδης

     Η σχέση καλλιτέχνη και θεατή μέσα από ένα δοσμένο με έμπνευση και πρωτοτυπία θέαμα.

   

   Τι γίνεται όταν ο καλλιτέχνης συναντάει ένα λαϊκό κοινό σ’ ένα χάπενινγκ στη Σάμο; Αυτή την ασυνήθιστη ματιά, γύρω από τη σχέση δημιουργού-κοινού μέσα από ένα ασυνήθιστο, δραματοποιημένο μέχρι σ’ ένα βαθμό ντοκιμαντέρ, μας προσφέρει στη νέα του, συναρπαστική ταινία ο Βασίλης Βαφέας. Ο καλλιτέχνης είναι ο Γρηγόρης Σεμιτέκολο με τις περιβόητες κούκλες του, που τις «χειρουργεί» σ’ ένα μοναδικό, αλλόκοτο θέαμα. Θέαμα που είναι ταυτόχρονα και σχόλιο πάνω στον ίδιο τον άνθρωπο.

    Η ταινία ξεκινάει στην Αθήνα, στο σπίτι του Σεμιτέκολο όταν αυτός, ύστερα από παρότρυνση της Νεφέλης, ενός φανταστικού «φύλακα-αγγέλου», αποφασίζει να πάει στη Σάμο για να παρουσιάσει το ασυνήθιστό του θέαμα. Βέβαια, μια κι έχουμε να κάνουμε με ένα σουρεαλιστή καλλιτέχνη όπως ο Σεμιτέκολο κι ένα, όχι και πολύ μακριά από τον σουρεαλισμό, σκηνοθέτη, η ταινία δε μπορεί παρά να κινείται στο πλαίσιο μιας σουρεαλιστικής ποίησης. Από τις πρώτες κιόλας σκηνές, με τον Σεμιτέκολο να πετάει πορτοκάλια στο σπιτονοικοκύρη του (γκεστ σταρ εμφάνιση του ίδιου του Βαφέα) και, στη συνέχεια, να συνομιλεί με τη φανταστική φύλακα άγγελό του, ξέρουμε πως βρισκόμαστε στο χώρο της ιδιότυπης κωμωδίας που είχε πρωτοπαρουσιάσει ο σκηνοθέτης με ταινίες όπως η «Ανατολική περιφέρεια» και το «Ρεπό».

    Η πρωτοτυπία του εγχειρήματος δεν περιορίζεται ευτυχώς στο θέμα της ταινίας. Εκτός από το συνηθισμένο χιούμορ του (σε σκηνές όπως εκείνη με τον Σεμιτέκολο να συνομιλεί στο καράβι με τους ξένους τουρίστες), ο Βαφέας αφηγείται την «ιστορία» του με πρωτοτυπία και ευρηματικότητα: χρησιμοποιώντας το «φλας-φοργουορντ» (ένα είδος «αναδρομής στο μέλλον» σε αντίθεση με την «αναδρομή στο παρελθόν») για να μας δείξει αυτά που θα συμβούν στη Σάμο πριν ο ήρωάς του φθάσει εκεί με το καράβι (σκηνές που ορισμένες μπορεί να θεωρηθούν και σαν φανταστικές), δημιουργώντας μια ηθελημένη σύγχυση ανάμεσα στο πραγματικό και το ονειρικό και εκμεταλλευόμενος τις δυνατότητες του βίντεο για να αντιπαραθέσει τα πρόσωπα των κατοίκων πριν και στη διάρκεια του «χάπενινγκ». Ακόμα και το ίδιο το «χάπενινγκ» βρίσκει ένα πρωτότυπο τρόπο να μας το παρουσιάσει, όχι κατά τη διάρκεια της παράστασης αλλά όταν οι θεατές εγκαταλείπουν το χώρο.

Ελευθεροτυπία

Ο Βασίλης Βαφέας στο «Κοσμικό Ανατομείο» του ανατέμνει με έμπνευση και φρεσκάδα, και με τη συμβολή του Γρηγόρη Σεμιτέκολο, τη σχέση καλλιτέχνη-θεατή.

ΚΟΣΜΙΚΟ ΑΝΑΤΟΜΕΙΟ

Έγχρωμη ελληνική ταινία, 1993

Σκηνοθεσία-σενάριο:Βασίλης Βαφέας

Παίζουν: Γρηγόρης Σεμιτέκολο, Νεφέλη Αντωνοπούλου και οι κάτοικοι της Σάμου.

Διάρκεια: 63 λεπτά

Προβολή: Άστυ

Κοσμικό ανατομείο - Γιάννης Μπακογιαννόπουλος

    Το «Κοσμικό ανατομείο» είναι πρώτα από όλα ένα θεατρικό-εικαστικό χάπενινγκ του Γρηγόρη Σεμιτέκολο, με τις υπερμεγέθεις, λευκές, γυμνές κούκλες του. Τα χέρια ελαφρά τεντωμένα, το στόμα μισάνοιχτο, μια κραυγή μοιάζει να έχει παγώσει στα χείλη τους. Ο Σεμιτέκολο, με στολή χειρουργού, τεμαχίζει τις κούκλες, ενώ κραυγάζει σπαρακτικά. Αλλά ο Σεμιτέκολο είναι και ζωγράφος, με την κλασσική έννοια, που απεικονίζει επίπεδα τοπία, με γαιώδη χρώματα, ορίζοντες και πεδία σαν η ζωή να χάθηκε και να επικράτησε ένας κόσμος ορυκτός.

   Ο Βαφέας κοιτάζει τους πίνακες με το φακό του, η φωνή του συνομιλεί με τον Σεμιτέκολο, υποβλητική μορφή, με το γυμνό κρανίο, τα μαύρα κατσαρά μακριά μαλλιά και γένια. Τον παρακινεί, και τον παρακολουθεί, να ταξιδεύει στη Σάμο, στο Καρλόβασι για μια «παράσταση». Το παραξένισμα εντείνεται, ενώ οι εικόνες είναι αυστηρά πραγματικές.

   Ένα ανοικτό φορτηγάκι, με τα αγάλματα δεμένα όρθια κινείται στους δρόμους, μπαίνει στο φέρι-μπόουτ, ενώ ο Γρηγόρης ακολουθεί με μια κούκλα αγκαλιά. Το πλοίο, η θάλασσα, το λιμάνι, οι πρώτοι Σαμιώτες. Ο Γρηγόρης εκπέμπει από τη μορφή, την ατάραχη συμπεριφορά, τα λόγια του, ένα συντελεστή «αλλότριο», μια απόκλιση που παραξενίζει όσους τον συναντούν. Είναι χιούμορ και ποίηση, αλάτι πάνω στην ουδετερότητα του πραγματικού.

   Ο σκηνοθέτης προκαλεί αυτή τη συνάντηση τους σπινθήρες, την αλληλεπίδραση του σοφιστικέ καλλιτέχνη και των αθώων αφελών αμόρφωτων και χοντροκομμένων νησιωτών. Ψαράδες, γυναικούλες, γκαρσόνια λένε τα δικά τους, ενώ ο Σεμιτέκολο διαλέγει εκείνους που θα του παρασταθούν στην παράσταση. Ο Βαφέας καταγράφει, βέβαια και τις αντιδράσεις τους, ενώ παρακολουθούν τα στόματά τους που ανοίγουν, τα «έκθαμβα» βλέμματα, τα σαγόνια που κρεμούν, μπροστά στο απίθανο γι’ αυτούς θέαμα.

   Όμως, όλα αυτά θα ήταν αρκετά περιορισμένα, αν δεν υπήρχε η εργασία του σκηνοθέτη στη σύνθεση αυτού του υλικού, μέσα στον πλασματικό και απόλυτο κόσμο του κινηματογράφου. Ο Βαφέας βλέπει μια πανέμορφη κοπέλα (Νεφέλη Ανθοπούλου-τη μόνη ηθοποιό) με διάφορες μορφές να παροτρύνει, να οδηγεί, να συμπαρίσταται στο Σεμιτέκολο. Ύστερα, μοντάρει ελεύθερα μέσα στο χρόνο, πλάθοντας ένα νέο σύμπαν, χρονικό-ρυθμικό και οπτικο-εικαστικό, με εικόνες που προεκετείνουν τους πίνακες, τα χρώματα του ζωγράφου και που πλάθουν νέες υπερρεαλιστικές σχέσεις με τις κούκλες, το τοπίο και τους ανθρώπους. Η δική του κινηματογραφική αισθητική είναι εξαίρετη, έτσι όπως συνδυάζεται με διάφορες μουσικές και σιωπές (δημιουργικό το μοντάζ του Χρήστου Βούπουρα όπως και η φωτογραφία του Κωστή Γκίκα). Τελικά ένα πολύ ζωντανό και μαζί στιλιζαρισμένο φιλμ-δοκίμιο.

Καθημερινή

Γιάννης Μπακογιαννόπουλος

Και ένα πρωτότυπο ποιητικό δοκίμιο!

Το «Κοσμικό ανατομείο» του Βασίλη Βαφέα

    Τη Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου στις 19:00 μ.μ. και την Τρίτη 13 Δεκεμβρίου στις 21:15 μ.μ. στον κινηματογράφο CINECENTER  θα προβληθεί η τελευταία ταινία του Βασίλη Βαφέα «ΡΙΣΑΛΤΟ» με την παρουσία του σκηνοθέτη.

    Το ΡΙΣΑΛΤΟ (2016)  πραγματεύεται τη   σχέση  μεταξύ Ιστορίας (με κεφαλαίο γιώτα) και των ατομικών ιστοριών (με μικρό γιώτα) που αναπόφευκτα καθορίζονται από αυτήν. Πρόκειται για μια ταινία που μιλάει για το τώρα και το αύριο με αναφορές στο παρελθόν. Η κεντρική ιδέα του ΡΙΣΑΛΤΟ, είναι το πώς οι νέοι, που είναι γεμάτοι όνειρα και ενέργεια, συνθλίβονται κάτω από το βάρος, αφενός της οικογένειάς τους  (γεμάτης από τραύματα, παθογένεια κ.λπ.) και αφετέρου της κοινωνίας, που την χαρακτηρίζουν η αναλγησία, οι απάνθρωποι στόχοι για επιτυχία και η θέληση για  απόλυτη κυριαρχία πάνω στα ανεξάρτητα άτομα.

     Πρωταγωνιστεί ο Νίκος Πουρσανίδης πλαισιωμένος από μια πλειάδα σημαντικών ηθοποιών: Αμαλία Αρσένη, Ρίτα Αντωνοπούλου, Μαργαρίτα Πανουσοπούλου, Θανάση Κουρλαμπά, Τάκη Παπαματθαίου, Μαρία Κατσανδρή,  Σταύρο Μερμήγκη και Παναγιώτη Βίτσικα

ΣΕΝΑΡΙΟ/ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:                          ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΦΕΑΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:                  ΚΩΣΤΗΣ ΓΚΙΚΑΣ

ΗΧΟΣ:                                                            ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΜΟΥΣΙΚΗ:                                                    ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ

ΝΤΕΚΟΡ:                                                       ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΟΣ / ΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ:                                               ΜΑΓΔΑ ΚΑΛΟΡΙΤΗ

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:                                  ΝΙΚΟΣ ΠΟΥΡΣΑΝΙΔΗΣ

                                                                        ΡΙΤΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ

                                                                        ΑΜΑΛΙΑ ΑΡΣΕΝΗ

                        ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΑΝΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΥΝΟΨΗ

     Η κεντρική ιδέα του ΡΙΣΑΛΤΟ, είναι η σχέση ανάμεσα στα ιστορικά γεγονότα και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Αυτοί που επηρεάζονται κάθε φορά από την κοινωνικο-ιστορική συγκυρία περισσότερο είναι οι νέοι που γεμάτοι όνειρα και ενέργεια, συνθλίβονται κάτω από το βάρος από τη μία μεριά της οικογένειάς τους, (γεμάτης από τραύματα, παθογένεια κ.λπ.) και από την άλλη της κοινωνίας που την χαρακτηρίζουν η αναλγησία, οι απάνθρωποι στόχοι για επιτυχία και η θέληση για  απόλυτη κυριαρχία πάνω στα ανεξάρτητα άτομα.

     Η ταινία αναφέρεται σε ένα νεαρό σκηνοθέτη του θεάτρου και της τηλεόρασης, που ζει ανάμεσα σε δύο κόσμους. Από τη μία μεριά είναι ο κόσμος του θεάματος γεμάτος λάμψη και γοητεία που στηρίζεται στους τρεις πυλώνες της κοινωνίας μας δηλαδή σεξ, χρήμα και εξουσία. Από την άλλη ο οικογενειακός του περίγυρος που αντιμετωπίζει δύσκολες οικονομικές συνθήκες, οι οποίες επιδεινώνουν τις ανθρώπινες σχέσεις που ούτως ή άλλως είναι περίπλοκες και τραυματικές. Ο πρωταγωνιστής μας προσπαθεί να βρει την ισορροπία του μέσα από την ερωτική αναζήτηση που κι αυτή όμως θα τον οδηγήσει σε μονοπάτια δύσβατα. Κι όλα αυτά θα γίνουν ακόμα πιο εφιαλτικά, όταν η πολιτική κατάσταση στη χώρα γίνει επικίνδυνη με την εγκαθίδρυση μιας  δικτατορίας… Θα καταφέρει ο ήρωας μας να βρει τη διέξοδο;

Ο Βασίλης Βαφέας γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1944.

Έκανε βασικές σπουδές Χημείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακές στο Παρίσι (Sorbonne). Σπούδασε κινηματογράφο στη Σχολή Λ. Σταυράκου.

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

Α. Κινηματογράφος

1) Ταινίες μικρού μήκους

1973 “Η απορρόφηση στα 257” (Παραγωγός-σεναριογράφος- σκηνοθέτης)

1975 “Παρασκευή με Δευτέρα” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

2012 “Διαμάχες” (Σεναριακή και σκηνοθετική  επιμέλεια)

2)Ταινίες μεγάλου μήκους

1979 “Ανατολική περιφέρεια” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

1982 “Ρεπό” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

1984 “Ο έρωτας του Οδυσσέα” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

1987 “120 Ντεσιμπέλ” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

1990 “Κόκκινη Μαργαρίτα” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

1993 “Κοσμικό Ανατομείο” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

1999 “Κάθε Σάββατο” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

2008 “Γυναικείες Συνωμοσίες” (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

2014 «2012-2014» (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

2016 «ΡΙΣΑΛΤΟ» (Παραγωγός-σεναριογράφος-σκηνοθέτης)

Β. Θέατρο

1988 ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας: “Ο θάνατος του εμποράκου” του Α. Μίλλερ (Σκηνοθεσία)

1989 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος: “Ιωάννης Γαβριήλ Μπόρκμαν” του Ε. Ίψεν (Σκηνοθεσία)

1990 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος: “Έντμοντ” του Ντ. Μάμετ (Σκηνοθεσία)

1992 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος: “Ο Αρχοντοχωριάτης” του Μολιέρου (Σκηνοθεσία)

1995 Θέατρο Πολιτεία και Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος: “Η Γυναίκα Μυστήριο” του Τζ. Κασσαβέτη (Μετάφραση-σκηνοθεσία-παραγωγή)

1997 Θίασος Κώστα Βουτσά “Σφήκες” του Αριστοφάνη (Σκηνοθεσία)

2000 Θέατρο του Νέου Κόσμου “Ο Ντάνι και η βαθιά γαλάζια θάλασσα” του Τζων Πάτρικ Σάνλευ (Παραγωγή - μετάφραση- σκηνοθεσία)

2002 Θέατρο «Μεταξουργείο “Παιχνίδια του Χόλλυγουντ” του Τζων Κασσαβέτη (Παραγωγή–μετάφραση- σκηνοθεσία)

2004 ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας: “Δωδέκατη Νύχτα” του Σαίξπηρ (Σκηνοθεσία)

2005 Θέατρο της Ημέρας: “Μαχαίρια” του Τζων Κασσαβέτη (Παραγωγή – Μετάφραση – Σκηνοθεσία)

2006 Θέατρο της Ημέρας: «Ο Πυρετός ( The Fever)» του Wallace Shawn (Παραγωγή – Σκηνοθεσία)

Γ. Πολυθεάματα

1991 Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: "Το σπασμένο κρίνο" (βασισμένο στην ομώνυμη ταινία του Ντ. Γκρίφφιθ)

1993 Μέγαρο Μουσικής Αθηνών: "Κοσμικό ανατομείο" (βασισμένο στην ομώνυμη ταινία του σκηνοθέτη)

Δ. Τηλεόραση

1977 Ντοκυμανταίρ: Ένας Τζόκεϋ ( σεναριογράφος - σκηνοθέτης)

1977 Ντοκυμανταίρ: Άκης Πάνου ( σεναριογράφος - σκηνοθέτης)

1978 Ντοκυμανταίρ: Ταξιθέτριες ( σεναριογράφος - σκηνοθέτης)

1994 Τηλεταινία ΕΤ1-European Broadcasting Union:"Παράθυρο στη Δύση" (Παραγωγός)

Ε. Βραβεία

Βραβείο καλύτερης ταινίας Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Λάρισας, "Ανατολική Περιφέρεια", 1979.

Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών, "Ρεπό" και "Ερωτας του Οδυσσέα", 1982 και 1984.

Βραβείο Σκηνοθεσίας Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης "Ερωτας του Οδυσσέα", 1984.

Κρατικό βραβείο Ποιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού "Ερωτας του Οδυσσέα", 1984.

Διάκριση Ποιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού, "120 Ντεσιμπέλ", "Κόκκινη Μαργαρίτα", "Κοσμικό Ανατομείο", 1987, 1990 και 1993.

ΣΤ. Ξένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου

Ενδεικτικά αναφέρονται τα μεγαλύτερα φεστιβάλ στα οποία συμμετείχαν οι ταινίες του Βασίλη Βαφέα.:

Ανατολική Περιφέρεια: Karlovy Vary (Τσεχοσλοβακία) - 1980, Cijon (Ισπανία) - 1980, Sao Paolo (Βραζιλία) - 1980

Ρεπό: Munich (Γερμανία), La Rochelle και Nevers (Γαλλία), San Sebastian (Ισπανία)

Ο Ερωτας του Οδυσσέα: Δεκαπενθήμερον Σκηνοθετών στο Φεστιβάλ των Καννών -1985 

120 Ντεσιμπέλ: Φεστιβάλ Βερολίνου, Panorama - 1988.

Γυναικείες Συνωμοσίες : Διαγωνιστικό Τμήμα Διεθνούς Φεστιβάλ Σαγκάης-2008

Ζ. Διεθνή Αφιερώματα

Νέα Υόρκη: Anthology Film Archives –- Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού – Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου –2001

Παρίσι: Forum des Images- Διοργάνωση: La Ville de Paris- Eλληνική Πρεσβεία Παρισίων-2004

Studio Ursulines- Παρίσι – 2002