Η Ανταρσία του Μπάουντυ ήταν μια ανταρσία που εκδηλώθηκε στο πλοίο του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού HMS Bounty στις 28/04/1789. Της ανταρσίας ηγούνταν ο Κρίστιαν Φλέτσερ εναντίον του διοικούντος αξιωματικού Υπολοχαγού Γουίλλιαμ Μπλάι. Σύμφωνα με τις περισσότερες μαρτυρίες λόγοι της ανταρσίας που πραγματοποίησαν οι ναυτικοί αποτέλεσαν η ειδυλλιακή ζωή στο νησί του Ειρηνικού, Ταϊτή, αλλά και η σκληρή μεταχείριση που τους επιφύλασσε σε καθημερινή βάση ο καπετάνιος Μπλάι.
Δεκαοκτώ στασιαστές έβαλαν σε μια μικρή βάρκα την οποία κατέβασαν στη θάλασσα τον Υπολοχαγό Μπλάι με δεκαοκτώ από τα είκοσι δυο μέλη του πληρώματος που ήταν πιστά σ΄αυτόν. Οι στασιαστές στη συνέχεια σκορπίστηκαν, με άλλους να εγκαθίστανται στην Ταϊτή και άλλους στο νησί Πιτκέρν, ενώ έκαψαν το Μπάουντυ στα ανοιχτά του Πιτκέρν, προκειμένου να μην μπορεί να τους εντοπίσει κανείς αλλά και για να εμποδιστούν ενδεχόμενες λιποταξίες από τις τάξεις τους.
Ο Μπλάι κυβερνώντας το πλεούμενο, μήκους επτά μέτρων, πραγματοποίησε ένα ταξίδι 47 !!! ημερών μέχρι το Τιμόρ, στις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες, εφοδιασμένος μ' ένα τεταρτοκύκλιο και ένα ρολόι τσέπης και χωρίς χάρτες και πυξίδα. Κατέγραψε την απόσταση ως 3.618 ναυτικά μίλια (6.710 χλμ). Επέστρεψε μετά στη Βρετανία και ανέφερε την ανταρσία στο Ναυαρχείο στις 15/03/1790, δυο χρόνια και έντεκα βδομάδες μετά την αρχική του αναχώρηση.
Η Βρετανική κυβέρνηση έστειλε το HMS Pandora για να πιάσει τους στασιαστές, το οποίο έφτασε στην Ταϊτή στις 23/03/1791. Τέσσερις άντρες από το Μπάουντυ επιβιβάστηκαν στην Πανδώρα λίγο μετά την άφιξή της και άλλοι δέκα συνελήφθησαν στις επόμενες βδομάδες. Αυτοί οι δεκατέσσερις φυλακίστηκαν σε αυτοσχέδιο κελί στο κατάστρωμα του πλοίου. Η Πανδώρα προσάραξε σε τμήμα του Μεγάλου Κοραλιογενή Υφάλου στις 29/08/1791 έχοντας απώλειες τριάντα ένα μέλη του πληρώματος και τέσσερις από τους φυλακισμένους. Οι επιζώντες δέκα φυλακισμένοι τελικά επαναπατρίστηκαν στην Αγγλία, δικάστηκαν σε ναυτικό δικαστήριο, με τρεις από αυτούς να εκτελούνται με απαγχονισμό, τέσσερις να αθωώνονται και σε τρεις να δίνεται χάρη.
Απόγονοι μερικών από τους στασιαστές και Ταϊτινών ζουν ακόμα στο νησί Πιτκέρν. Η ανταρσία έχει αναφερθεί σε αρκετά βιβλία, τραγούδια αλλά και ταινίες.
Η πρώτη ταινία σχετικά με το γεγονός ήταν " Η Ανταρσία του Μπάουντυ" μια βουβή συμπαραγωγή Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας του 1916 σε σκηνοθεσία Raymond Longford. Στο ρόλο του κάπτεν Μπλάι ήταν ο Τζωρτζ Κρος και του Φλέτσερ Κρίστιαν ο Γουίλτον Πάουερ. Η ταινία θεωρείται ως χαμένη. Τα γυρίσματα έγιναν στο Ροτόρουα (στη Νέα Ζηλανδία), στο νησί Νόρφολκ και το Σίδνευ ξεκινώντας από τον Απρίλιο του 1916. Η ταινία χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από τους διανομείς Στάνλεϋ Κρικ και Χέρμπερτ Φίνλεϋ σε συνεργασία με τον Τζ Ντ. Γουίλλιαμς και περιγράφτηκε ως "η πιο ακριβή παραγωγή που είχε γίνει ως τότε στην Αυστραλία". Μαορί ηθοποιοί έπαιξαν τους Ταϊτινούς που υποδέχθηκαν τα μέλη του πληρώματος του Μπάουντυ. Κατά τη διάρκεια του γυρίσματος το συνεργείο συνάντησε ένα αληθινό πλοίο "Πανδώρα". Όσον αφορά το σενάριο έγιναν προσπάθειες να είναι όσο το δυνατό πιο ακριβές από ιστορικής πλευράς και ο Μπλάι δε δαιμονοποιήθηκε τόσο όσο στις μεταγενέστερες κινηματογραφικές μεταφορές του γεγονότος. Η ταινία έλαβε καλές κριτικές και αποτέλεσε εισπρακτική επιτυχία.
Η επόμενη ταινία ήταν το " In the Wake of the Bounty" (1933), σε σενάριο, σκηνοθεσία και παραγωγή του Charles Chauvel. Η ταινία αυτή αποτελεί την πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση του Έρολ Φλυνν, ο οποίος είχε το ρόλο του Κρίστιαν. Στο ρόλο του Μπλάι ήταν ο Μέιν Λύντον.
Η ταινία χρησιμοποιεί εισαγωγικές σκηνές αναπαράστασης της ανταρσίας , ακολουθούμενες από κινηματογραφικό υλικό - ντοκιμαντέρ, ανθρωπολογικού στυλ, των απογόνων των στασιαστών στο νησί Πιτκέρν. Ο Chauvel χρησιμοποίησε επίσης υλικό από Πολυνήσιες χορεύτριες και φιλμ από ένα υποβρύχιο ναυάγιο, το οποίο κινηματογραφήθηκε με ένα πλοίο με γυάλινο πυθμένα, το οποίο ναυάγιο πίστευε ότι ήταν το "Μπάουντυ" αλλά κατά πάσα πιθανότητα μάλλον όχι. Αυτή αποτελούσε την πρώτη ομιλούσα ταινία του σκηνοθέτη, ο οποίος προφανώς στο στάδιο αυτό δεν είχε μάθει ακόμα να σκηνοθετεί ηθοποιούς: οι διάλογοι δείχνουν πολύ μονοκόμματοι και ερασιτεχνικοί. Η χρήση μεγάλων τμημάτων υλικού τεκμηρίωσης με επικάλυψη φωνής, συνδυασμένων με τις σκηνές των ηθοποιών, είναι παρόμοια με τα υβρίδια βουβών και ομιλουσών ταινιών που παραγόντουσαν κατά την περίοδο της μετάβασης στον ήχο. Αντιπροσωπεύει επίσης το συνδυασμό των ενδιαφερόντων του σκηνοθέτη, ο οποίος στο τέλος της καριέρας του επέστρεψε στο ντοκιμαντέρ. Παρά τον φτωχά γραμμένο διάλογο , τα ντοκιμαντέρ τμήματα της ταινίας διατηρούν την τελειότητά τους. Μια επιστροφή στις σκηνές αναπαράστασης στο τέλος του φιλμ, με μια γραμμένη μοντέρνα σκηνή στην οποία ένα παιδί υποφέρει λόγω της έλλειψης τακτικών επισκέψεων από πλοία που θα μπορούσαν να το μεταφέρουν σε νοσοκομείο, προφανώς επεδίωκε να κάνει την ταινία μια χρήσιμη φωνή για την κοινότητα του νησιού Πιτκέρν το οποίο είχε δείξει μεγάλη γενναιοδωρία με τη συμμετοχή του.
Η ταινία ανέμειξε αναπαραστάσεις και ντοκιμαντέρ και εστίαζε όχι τόσο στην ανταρσία καθεαυτή αλλά στις συνέπειές της. Οι κριτικές ήταν θετικές όσον αφορά το υλικό τεκμηρίωσης της ταινίας αλλά όχι για τις δραματικές σκηνές της. Δυο χρόνια μετά η MGM αγόρασε μερικές από τις σκηνές τεκμηρίωσης της ταινίας τις οποίες μετέτρεψε σε τρέιλερ για τη δικιά της ταινία σχετικά με την ανταρσία που βγήκε την ίδια χρονιά όπως επίσης και για δυο ταξιδιωτικά ημερολόγια Το Νησί Πιτκέρν Σήμερα (1935) και το Πρωτόγονο Πιτκέρν (1936).
(ολόκληρη ταινία)
Το 1935 ακολουθεί η ταινία "Ανταρσία στο Μπάουντυ" που αναφέραμε λίγο πριν. Η σκηνοθεσία ήταν του Φρανκ Λλόυντ και στους βασικούς ρόλους ήταν ο Τσαρλς Λότον σαν κάπτεν Μπλάι και ο Κλαρκ Γκέιμπλ σαν Φλέτσερ Κρίστιαν. Η ταινία αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία στην εποχή της παρόλο που έχει έντονα αμφισβητηθεί η ιστορική ακρίβεια της, και αυτό γιατί προέρχεται από ένα βιβλίο για τα γεγονότα και όχι από τα γεγονότα καθεαυτά. Εντούτοις οι κριτικοί κινηματογράφου τη θεωρούν αυτή την μεταφορά ως την καλύτερη ως την καλύτερη κινηματογραφική δουλειά εμπνευσμένη από την ανταρσία.
Η ταινία έχει αρκετές ανακρίβειες. Ο Μπλάι δε βρέθηκε ποτέ στο "Πανδώρα", ούτε ήταν παρών στη δίκη των στασιαστών που είχαν μείνει στην Ταϊτή. Τότε βρισκόταν σ΄ένα δεύτερο ταξίδι, στην άκρη του κόσμου, αναζητώντας καρπούς αρτόδεντρων. Ο πατέρας του Κρίστιαν είχε πεθάνει πολλά χρόνια πριν να επιβιβαστεί στο "Μπάουντυ" οπότε και δεν ήταν παρών στη δίκη. Η ταινία βέβαια ήταν κινηματογραφική μεταφορά ενός βιβλίου, το οποίο ήδη διέφερε από τα πραγματικά γεγονότα.
Επίσης ο Μπλάι παρουσιάζεται σαν ένας κτηνώδης σαδιστής με εμμονή στην πειθαρχία Συγκεκριμένα επεισόδια περιλαμβάνουν το δέσιμο στην καρίνα και το μαστίγωμα ενός νεκρού ανθρώπου. Τίποτα από αυτά δε συνέβη. Η τιμωρία του δεσίματος στην καρίνα χρησιμοποιούνταν σπάνια και είχε ήδη εξαλειφθεί τον καιρό του Μπλάι. Επίσης το λεπτομερές ημερολόγιο του Μπάουντυ αποκαλύπτει ότι ο δείκτης μαστιγώματος στο πλοίο, ήταν κατά πολύ χαμηλότερος του μέσου της εποχής. Πριν την ανταρσία το Μπάουντυ είχε μόνο δυο θανάτους, ένα ναυτικό που πέθανε από σκορβούτο και τον χειρούργο του πλοίου που πέθανε από το ποτό και τη νωθρότητα (και όχι την κακομεταχείριση του Μπλάι). Επίσης η ταινία παρουσιάζει τους στασιαστές να παίρνουν τον έλεγχο του πλοίου έχοντας σκοτώσει πολλούς άντρες πιστούς στον Μπλάι ενώ δεν έγινε κάτι τέτοιο (αν και ένα μέλος του πληρώματος που έφτασε κοντά στον να σκοτώσει τον Μπλάι παρεμποδίστηκε από τον Κρίστιαν). Τέλος ο Κρίστιαν παρουσιάζεται να εμπνέεται να πάρει τον έλεγχο του πλοίου όταν αρκετοί ναυτικοί έχουν αδίκως αλυσοδεθεί από τον Μπλάι κάτι που είναι εντελώς φανταστικό.
Για λόγους ιστορικής ακρίβειας ο Γκέιμπλ είχε αναγκαστεί (μετά δισταγμού) να ξυρίσει το διάσημο μουστάκι του, καθότι οι ναυτικοί του Βασιλικού Ναυτικού της εποχής έπρεπε να είναι τελείως ξυρισμένοι.
Στην τελευταία σκηνή της ταινίας ο Γκέιμπλ βγάζει έναν ενθαρρυντικό λόγο προς τους συντρόφους του στασιαστές , λέγοντας ότι μπορούν τώρα να δημιουργήσουν μια ιδανική κοινωνία ελευθέρων ανθρώπων στο Πιτκέρν μακριά από τον Μπλάι και το ναυτικό. Η πραγματικότητα όμως ήταν διαφορετική. Ελεύθεροι από τους περιορισμούς της ναυτικής πειθαρχίας οι στασιαστές αποδείχτηκαν ανίκανοι να αυτο-κυβερνηθούν. Το Πιτκέρν εκφυλίστηκε σ΄ένα μέρος μεθυσιών, βιασμών και δολοφονιών. Εκτός από τους Τζων Άνταμς και Νεντ Γιανγκ όλοι οι άλλοι στασιαστές (μαζί και ο Κρίστιαν) χάθηκαν ως αποτέλεσμα της βίας στο νησί.
Ο δόκιμος σημαιοφόρος Ρότζερ Μπίαμ βασιζόταν σε πραγματικό πρόσωπο, τον δόκιμο σημαιοφόρο Πίτερ Χέιγουντ ο οποίος δεν αναφέρεται στο βιβλίο ή την ταινία. Και όπως στον φανταστικό Μπίαμ δίνεται χάρη στο τέλος, για τη συμμετοχή του στην ανταρσία, το ίδιο έγινε και με τον πραγματικό Χέιγουντ. Τα τρέιλερ της Μέτρο Γκόλντυν Μάγιερ έκαναν το λάθος να αποκαλούν τον δόκιμο σημαιοφόρο Μπίαμ ως σημαιοφόρο.
Ο στασιαστής Τόμας Έλλισον παρουσιάζεται να του επιτρέπεται να δει την γυναίκα του πριν την εκτέλεση. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ήταν παντρεμένος και όπως και να έχει μια παρηγορητική επίσκεψη αυτού του τύπου δεν θα επιτρεπόταν στην πραγματική ζωή.
Να αναφέρουμε ότι στην ταινία εμφανίζονται ως κομπάρσοι χωρίς να αναφέρονται ο Χολυγουντιανός σταρ της εποχής Τζέιμς Κάγκνεϋ και οι μελλοντικοί σταρς Ντέιβιντ Νίβεν και Ντικ Χέιμς. (ο Κάγκνευ φαίνεται καθαρά προς το τέλος του φιλμ)
Η ταινία παρόλο που κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, στην απονομή εκείνη δεν έλαβε κανένα άλλο βραβείο (Ήταν υποψήφια για το βραβείο σκηνοθεσίας, πρώτου ανδρικού ρόλου, σεναρίου, μουσικής και μοντάζ).
Το 1962 κυκλοφόρησε άλλη μια "Ανταρσία στο Μπάουντυ" με τον Τρέβορ Χάουαρντ στο ρόλο του Κάπτεν Μπλάι και τον Μάρλον Μπράντο στο ρόλο του Κρίστιαν και σκηνοθεσία του Λιούις Μαιλστόουν, ο οποίος είχε αντικαταστήσει από νωρίς τον Κάρολ Ρήντ.
Η ταινία αυτή είναι αξιοπρόσεκτη για τη φωτογραφία της από το Νότιο Ειρηνικό και τη μουσική της που έγραψε ο Bronislaw Kaper. Πίσω από τις κάμερες έγινε γνωστή για τον τρόπο με τον οποίο ο Μπράντο ανέλαβε ο ίδιος σκηνοθετικά καθήκοντα και έκανε την ταινία να καθυστερήσει όσον αφορά το πρόγραμμα αλλά και να υπερβεί τον προϋπολογισμό.
Η ταινία είχε επτά υποψηφιότητες για Όσκαρ (καλύτερη ταινία, καλύτερη καλλιτεχνική διεύθυνση, καλύτερη έγχρωμη κινηματογραφία, καλύτερα εφφέ και ειδικά εφφέ, καλύτερο μοντάζ, καλύτερο τραγούδι και καλύτερη μουσική
(τρέιλερ της ταινίας)
Η τελευταία ταινία σχετικά με το θέμα ήταν η ταινία του 1984 " The Bounty " του Ρότζερ Ντόναλντσον, με τους Μελ Γκίμπσον σαν Κρίστιαν και Άντονυ Χόπκινς σαν Μπλάι. (μουσική από τον "δικό" μας Vangelis)
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες ταινίες, ετούτη εδώ δεν παρουσιάζει τον Μπλάι σαν ένα κακό χαρακτήρα ενώ ο Κρίστιαν παρουσιάζεται λιγότερο ηρωικός. Η μεταφορά αυτή θεωρείται σαν πιο αναθεωρητική καθώς επίσης και ως πιο ρεαλιστική απεικόνιση της ανταρσίας σε σχέση με τις δυο προηγούμενες ταινίες. Όπως λέει ο σκηνοθέτης, καμιά από τις άλλες ταινίες δεν είχε δείξει ότι οι δυο άντρες ήταν φίλοι και ότι είχαν κάνει ταξίδια μαζί και πριν το Μπάουντυ. Τον έκανε μάλιστα πολύ γρήγορα και δεύτερο στην ιεραρχία. Αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να δείξει πώς εφθάρη τόσο η σχέση ανάμεσα στους δυο άντρες έτσι ώστε ο Κρίστιαν να κάνει ανταρσία κατά του Μπλάι.
Η ταινία παρουσιάζει επίσης τους ναυτικούς να εκμεταλλεύονται τους νησιώτες., γιατί όπως λέει ο Γκίμπσον, οι ναυτικοί βρήκαν τον παράδεισο, όπου θα μπορούσαν να κάνουν ότι ήθελαν.
Λάθη που έχει η ταινία είναι όπου ο Ναύαρχος Χουντ παρουσιάζεται να προεδρεύει στο ναυτοδικείο του Μπλάι για την απώλεια του πλοίου σε μια τοποθεσία που πιθανώς να αντιπροσωπεύει το κτίριο του Ναυαρχείου. Στην πραγματικότητα ο Χουντ ήταν πρόεδρος στο ναυτοδικείο των θεωρούμενων ως στασιαστών το 1792, αλλά όχι στο ναυτοδικείο του Μπλάι το 1790. Επιπλέον τα ναυτοδικεία αυτά γινόντουσαν σε αγκυροβολημένα πολεμικά πλοία
Στο διάλογο αναφέρεται ο όρος Αυστραλία παρόλο που θα περνούσαν τουλάχιστον άλλα δέκα χρόνια για να καθιερωθεί το όνομα για τη γη που ως τότε ήταν γνωστή ως Νέα Ολλανδία. Παρόλα αυτά και ο Μπλάι αναφέρει τη Νέα Ολλανδία όταν συζητά για το πώς θα προχωρήσει μετά που τον κατεβάζουν στην θάλασσα.
Το ημερολόγιο του πλοίου παρουσιάζει ως πρώτη καταχώρηση την πρώτη μέρα στη θάλασσα στις 23/12/1787 ενώ ο Μπλάι είχε ξεκινήσει τις καταχωρήσεις από τις προετοιμασίες στις 01/12/1787.
Η υπόθεση ότι η ανταρσία προκλήθηκε από την απόφαση του Μπλάι να κάνει δεύτερη απόπειρα να περάσει από το Κέηπ Χορν είναι μη ιστορική. Ο Μπλάι είχε αυστηρές εντολές να μεταφέρει το φορτίο του από φυτά αρτόφρουτων από τα Νησιά Σοσάιετυ στη Τζαμάικα μέσω της Endeavour Strait της Sunda Strait και του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας και να φορτώσει έξτρα φυτά στη διαδρομή. Αν επιχειρούσε να περάσει από Κέηπ Χορν θα διακινδύνευε να χάσει το φορτίο των φυτών λόγω των πολύ χαμηλών (επιπέδου Ανταρκτικής) θερμοκρασιών που θα συναντούσε στη διαδρομή.
Η ταινία γενικά έλαβε καλές κριτικές, με το φιλμ να εντυπωσιάζει πολλούς για τον ρεαλισμό του και την ιστορική του ακρίβεια ενώ ταυτόχρονα το βρήκαν και διασκεδαστικό. Υπήρχαν όμως και αυτοί που θεωρούσαν ότι οι δυο πρωταγωνιστές δεν ήταν ικανοποιητικοί ως προς την απόδοση των χαρακτήρων τους.
Η ταινία πήρε μέρος στο Φεστιβάλ των Καννών του 1984.
(τρέιλερ της ταινίας)
Να πούμε επίσης ότι αν και σε όλες τις ταινίες ο Μπλάι παρουσιάζεται σαν μεσήλικας, εντούτοις όταν έγινε η ανταρσία ήταν μόλις 34 ετών. (σημ. ίσως επειδή μπορεί να γερνούσαν πιο γρήγορα τότε γι αυτό και η όψη του να ήταν τέτοια που να έμοιαζε μεγαλύτερος).
Και φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε και την παρωδία του θέματος. Το 1950 κυκλοφορεί το καρτούν Mutiny on the Bunny (είχε φτιαχτεί από το 1948). Στο καρτούν αυτό των Warner Studios, σε σκηνοθεσία Φριτζ Φρέλενγκ πρωταγωνιστούν ο Μπαγκς Μπάννυ και ο Γιοζέμιτυ Σαμ ο οποίος εμφανίζεται ως Σανγκάι Σαμ. Ο Σαμ που έχει ανάγκη από πλήρωμα για να σαλπάρει, ξεγελάει τον Μπαγκς με πρόσχημα ένα ταξίδι, και αφού πρώτα τον ρίξει αναίσθητο, μετά τον κάνει ναύτη, και έχοντάς τον δεμένο τον βάζει να κάνει τις δουλειές του πλοίου.
Επίσης σε μια σκηνή από το προγενέστερο Bucaneer Bunny (1948) ο Μπαγκς Μπάννυ εμφανίζεται ντυμένος σαν άλλος καπετάνιος Μπλάι, "γαβγίζοντας" διαταγές στον Σαμ, μιμούμενος μάλιστα τον Τσαρλς Λότον από την ταινία του 1935.
http://en.wikipedia.org/wiki/Mutiny_on_the_Bounty_(1962_film)
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Bounty
http://en.wikipedia.org/wiki/Mutiny_on_the_Bunny
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου